شناور/ جریان دومین انیمیشن کارگردان لتونیایی گینتس زیلبالودیس، از بهیادماندنیترین انیمیشنهای سال گذشته، به بحران آبوهوا، یکی از داغترین و مهمترین مسایل حال حاضر دنیای معاصر، به روشی ساده و واضح میپردازد. اگرچه شناور در فیلمنامهای نامشخص و آخرزمانی (یا پساآخرزمانی) اتفاق میافتد، اما فضاهایی که توسط زیلبالودیس ایجاد شده یادآور حس نوستالژی و امید است. تماشاگر مناظر طبیعت را میبیند. زیبایی کمنظیر از دید انیمیشن – با بازنمایی رودخانهها، جنگلها و درهها – اما اینجا و آنجا خرابههای باشکوه باستانی، حضور انسان را روی زمین به یاد میآورد. در شناور فضایی برای انسان وجود ندارد. گربه سیاه کوچولوی قهرمان تنها بازمانده خانه انسانی خود است و وجود آثار معماری و ویرانههای انسانی در کنار مناظر طبیعی باشکوه زمینه را برای ماجراجویی فراهم میکند.
دنیای انیمیشن اغلب مخاطب را به حیوانات به عنوان قهرمانان باورنکردنیترین ماجراها عادت داده است. با این حال، در بیشتر موارد آنها حیواناتی انسانسازی شده بودهاند که بیشتر نقش تأکید بر ویژگیهای انسانی خاص، یا نقش کمککنندگان قهرمانان انسانی را داشتهاند. در شناور حیوانات دقیقاً همان چیزی هستند که در درک روزانه همه ما جای دارند، و کارگردان آنها را بهخوبی در ویژگیهای خاص و تقلیدشان به تصویر کشیده و کاملاً واضح نشان داده است. مانند زمانی که قهرمان کوچک احساس ترس، گیجی، کنجکاوی یا آرامش میکند. حیوانات داستان با وجود این که انسانسازی نشدهاند، نمیتوانند ویژگیهای دقیق انسانی، از انزوا تا طمع را به ما یادآوری نکنند.
شناور مانند همه افسانهها از معاصر بودن صحبت میکند. با این حال، این را در شرایطی کاملاً خالی از اخلاقگرایی، با استفاده از معصومیتی که نمیتوان با آن غریبه ماند و از طریق مجموعهای از ایدههای خاص قانعکننده و انتخابهای دقیق صحنهسازی ارائه میدهد. افسانهای که به لطف موسیقی خود زیلبالودیس، میتواند سرگرمکننده، متحرک و همچنین القای ترس باشد، و این موسیقی شکلی هیجانانگیز با صداهای طبیعی فراوانی که فیلم را متحرک میکند، ترکیب شده است.
شناور افسانههای اخلاقی زیادی دارد، اما گویاترین زبان در آن سکوت است. واقعیت سیل ویرانگر از قبل در قدرتِ تند و تیزش آشکار است، فقط کافیست مشاهده کنید. زیلبالودیس به دیالوگ نیازی ندارد، همانطور که برای اولین فیلم بلندش، دور (Away)، به آن نیاز نداشت. کارگردان و تیمش با انجام تحقیقات دقیق روی تصویر، بهخوبی موفق به ساخت فیلمی میشوند که تنها با تکیه بر تصاویر و صداها، پیامها و عواطف خود را بدون نیاز به زواید اضافی با نیرویی بسیار بالا منتقل میکند. فیلم بیشتر یادآور صحنههای صامتی در تاریخ سینماست که بر اساس شیوایی تصاویر ساخته شدهاند.
شناور (Flow)
کارگردان: گینتس زیلبالودیس. فیلمنامه: ماتیس کاژا، گینتس زیلبالودیس. تدوین: گینتس زیلبالودیس، گریگوری زالسمن. موسیقی: گینتس زیلبالودیس، ریهاردز زالوپه. محصول: لتونی، بلژیک، فرانسه. 85 دقیقه.
به نظر میرسد دنیا محکوم به پایان است. گربه سیاهی در خانهای خالی از سکنه در میان جنگل پناه گرفته. یک روز گربه شاهد است که چگونه سیلی ویرانگر جنگل را درنوردیده و پناهگاهش را ویران میکند. او در قایقی که در آب حرکت میکند، پناه میگیرد. گربه باید بر ترس خود از آب غلبه کند و یاد بگیرد که با سایر ساکنان قایق با وجود همه اختلافاتشان زندگی کند. آنها یاد میگیرند قایق را پارو بزنند و در میان بقایای تمدن بشری که گهگاه از سطح آب بیرون مانده، حرکت کنند. گربه و بقیه حیوانات با هم بر چالشها و خطرات این دنیای جدید غلبه کرده و به دنبال سرزمین قابل سکونت میگردند…