تماشای تریلر ترسناک دانمارکی بد حرف نزن آن قدر تجربهٔ دشواری است که اگر بخواهیم در یک جمله آن را توصیف کنیم باید بگوییم: «این فیلم را نبینید!» بد حرف نزن با این که از عناصر سازندهٔ وحشت سینمایی به شکل کلاسیک استفاده نمیکند و عملاً هیچ لحظهٔ «بوو» ندارد ولی هراس و دلهره را به شکل تدریجی و زیرپوستی اما بسیار عمیق به روح و روان بیننده تزریق میکند. میزان عصبیت و «چرا»های آزارندهٔ فیلم فقط با داستان کوتاه لاتاری (شرلی جکسن) قابلمقایسه است. الگوی روایی فیلم هم مثل داستان جکسن از فضایی شیرین و دوستانه شروع میشود و بهتدریج در روندی پایدار و پیوسته به سمت تلخی و خصومت پیش میرود و به تاریکترین شکل ممکن تمام میشود. بد حرف نزن شباهتهایی هم با بازیهای مسخره (میشاییل هانکه، 1997) دارد ولی بر خلاف آن فیلم که نقد سادیسم سینمایی با رعایت فاصلهگذاری با تماشاگر است، دیوار چهارم را نمیشکند و با حفظ واقعگرایی فضای فیلم، ضربهٔ کاریتری به آستانهٔ صبر و تحمل بیننده میزند.
بد حرف نزن کاوشی روانشناختی دربارهٔ مرزهای روابط انسانی است و با پرداختن به موضوعاتی مانند تفاوتهای فرهنگی، تعارفات اجتماعی و فشارهای روانی ناشی از اجبار به رعایت ادب و احترام، از جامعهای که در آن برای حفظ روابط اجتماعی، شخصیتها تمایل به نادیده گرفتن مرزهای خود دارند انتقاد میکند. دیالوگ کلیدی فیلم بین مرد دانمارکی و مرد هلندی ردوبدل میشود. مهمان میپرسد: «چرا این کار را با ما میکنید؟» و میزبان پاسخ میدهد: «چون خودتان اجازه میدهید.»
خانوادهٔ دانمارکی در موقعیتهای مختلف، مستقیماً در برابر بیاحترامیهای خانوادهٔ میزبان قرار میگیرند اما به دلیل رعایت ادب، حس شرم یا عدم تمایل به بروز احساسات منفی، نمیتوانند با صراحت اعتراض کنند و همین تعارفات، بهمرور، آنها را در مسیری ترسناک قرار میدهد. اصرار بر رفتار محترمانه از سوی مهمانان که بازتابی از آدابدانی، رواداری و تعارفات مرسوم فرهنگ اسکاندیناوی است، در نهایت منجر به فاجعه میشود. درسی هشداردهنده دربارهٔ عواقب خودداری از صراحت در روابط اجتماعی است، بهویژه برای ما ایرانیها که معاشرت و مصاحبت را معمولاً با تعارفات غلیظ و بیمورد آغشته میکنیم. احتمال دارد نویسندگان [که برادر هستند] در واکنش به مشکلات فزایندهٔ ناشی از پذیرش مهاجران در کشورهایی مثل دانمارک و نروژ، رواداری و تساهل اجتماعی مردمان شمال را بهعمد به شکلی آزاردهنده به بوتهٔ نقد کشیده باشند.
فیلمنامه با ظرافت و دقت نوشته شده و با آن که ریتم آهستهای دارد، از همین سرعت آهسته برای ایجاد تنش و جا انداختن دلهره استفاده میکند. بد حرف نزن با خلق حس اضطراب و ناامنی آرام و پیوسته، تماشاگر را در فضایی از ترس و انتظار نگه میدارد که یکی از نقاط قوت فیلم محسوب میشود. تنشها به مرور زمان انباشته میشوند و این انباشتگی باعث میشود که تماشاگر در لحظهای که واقعیتهای هولناک برملا میشوند، در شوک و حیرت غرق شود. بازیهای بازیگران یکی از عوامل موفقیت فیلم است، بهویژه والدین دانمارکی بسیار متقاعدکننده و همدلیبرانگیزند و همین حس همدلی است که باعث میشود بیننده از تماشای فرجام آنها عذاب زیادی بکشد.
با این که فیلم در ایجاد فضایی دلهرهآور موفق است، برخی اوقات حس میکنیم که داستان بیش از حد کند پیش میرود. صحنههای طولانی و بدون دیالوگ، احساس تنش را به اوج میرسانند، با این حال ممکن است حوصلهٔ بیننده را نیز به چالش بکشند. میشود حدس زد که این صحنههای کشدار و آهسته دقیقاً برای کلافه کردن مخاطب طراحی شدهاند تا او را مضطربتر و عصبیتر کنند. تداوم رفتارهای غیرقابلقبول خانوادهٔ میزبان از یک سمت، و عدم واکنش جدی خانوادهٔ مهمان از سمت مقابل، ممکن است به نظر برخی غیرقابلباور بیاید، بهخصوص در سکانسهای پایانی. این عدم واکنش شاید در راستای پیام فیلم باشد ولی برای برخی از بینندگان چنین واکنشی بیش از حد صبورانه، مبهم و غیرواقعی به نظر میرسد.
ویدئو از کانال آپارات «sa.mehran»