بانو زری خوشکام پیش از آنکه همسر زندهیاد علی حاتمی و ژولیتِ آن افسانهٔ عاشقانهٔ قدم زدن بر ساحل دریا و دلدادگی سریع باشد، یا مادر لیلا حاتمی نازنین که همواره تشخص و متانت کمنظیرش را به تربیت خاص خانوادگیاش نسبت دادهاند و مادرش در این میان سهمی بزرگ دارد، یا حتی بازیگر چند نقش مهم و نقشاول یکیدو پیچ تاریخی جریانساز سینمای ایران و تابوشکن دوران خودش، یا شاهد خاموش زندگی پرماجرای یکی از اصیلترین فیلمسازان قرن گذشته و بانوی خانهای که بسیاری از روایتها و رفتوآمدهای اهل سینما زیر سقفش ثبت میشد، یا هر نقش هنری و اجتماعی دیگری که بتوان برایش قائل بود، هنرمندی با هویت فردی مشخص بود که به دلیل یک بازی تقدیری یا شاید برهمکنش نیروهایی خارج از حیطهٔ کنترل بشر، در چهارراهی شلوغ از تاریخ سینمای این سرزمین در موقعیتی قرار گرفت که مجبور بود فردیت و هواهای شخصیاش را موقتاً (و البته در دورههای طولانی) کنار بگذارد و به جای آنکه قهرمان اول و نقش اصلی داستان زندگی خودش باشد، نقش مکمل زندگیهای دیگری باشد که جانش به جانشان گره خورده بود و از خود عزیزترشان میداشت.
ماجرای خانهنشینی طولانی خانم خوشکام و دوریاش از سینما، چه انتخابی عاشقانه و آزادوار باشد و چه تحمیلی ناگزیر یا اصلاً هیچیک از این دو نباشد و صرفاً در گذر زمان چنین «پیش آمده باشد» به هر حال فصل مهمی از تاریخ سینمای ما و مهمترین فراز زندگی زری خوشکام و علی حاتمی است؛ بازیگری که در اوج موفقیت حرفهای است و کارگردانی سرشناس که سالها در محیط سینما نفس کشیده و زیر و بالای این محیط را میشناسد. با مطالعهٔ همین یک مورد میتوان به تصویری مستند و قابلبررسی از وضعیت کلی سینمای ایران رسید و البته نقلها و حکایتهایی که از این دوران گفته شده نشان از تصمیمی طبیعی و خانوادگی دارد که در محدودهٔ همان دلدادگی و زندگی آرام و رمانتیک قابلتأویل است. و باز هم البته به همین میزان طبیعیست که اکنون احساس شود سالهایی بالقوه پربار و پرکار از زندگی هنری یک بازیگر موفق، با این تصمیم عملاً در سکوت گذشت اما آیا تجربهٔ بازی در سریال فاخر و مهم هزاردستان که نشان از آمادگی ذهنی و فیزیکی بازیگر برای حضور در جدیترین سطح سینما و تلویزیون داشت تجربهٔ موفقی بود؟ همه می دانند که هزاردستان از تیغ سانسور سختگیرانه آسیب دید و باقیماندهٔ سریال در شرایطی اجازهٔ نمایش تلویزیونی یافت که افتادگیها و حذفیات و پرشهای کوچک و بزرگش حتی با چشم غیرمتخصص هم قابلمشاهده بود. از جمله سکانسهای بازی زری خوشکام در نقش امینهاقدس امینی، با صدای مخملین و نرمونازک مهین کسمایی در دوبلهٔ ظریف و هنرمندانهٔ هزاردستان، طوری حذف شد که در نهایت میشد گفت «زری خوشکام در سریال علی حاتمی بازی نکرده؛ درست مثل فیلمها و سریالهای دیگری که پس از ازدواجش بازی نکرد.»