تاریخ در مرور مکرر

جان سایلس در کتاب گذشتهٔ ناقص: تاریخ بر اساس فیلم‌ها می‌گوید: «اگر دقت تاریخی چیزی بود که مردم برای آن به سینما می‌رفتند، اکنون مورخان معاونان استودیوهای فیلم‌سازی بودند.» البته این جملهٔ ناقص پرداخت‌های مبتنی بر پژوهش و شواهد و مدارک تاریخی در ساخت بسیاری از فیلم‌های سینمایی نیست اما نشان از آن دارد که فیلم‌های تاریخی خواه با داستان‌های تاریخی تخیلی یا مبتنی بر وقایع تاریخی و یا حتی فیلم‌های زندگی‌نامه‌ای، از عنصر اصلی سینما یعنی خیال، بیش از آن‌چه در سر کلاس‌های تاریخ درس داده می‌شود، بهره می‌گیرند و غیر از این هم انتظاری از سینما نیست. با این حال می‌توان با اطمینان گفت که بیش‌تر فیلم‌های تاریخی هر کدام تا حدی ویژگی‌های اصلی دورهٔ تاریخی مورد نظر خود را با هم ترکیب می‌کنند و با روایتی به توصیف گذشته می‌پردازند. اگرچه هر دو دسته فیلم‌هایی که برای ارجاع دقیق به گذشته ارزش بالایی قائل هستند و فیلم‌هایی که با وجود تاریخی بودن بر عناصر دیگر بیش از شواهد و دقت تاریخی تأکید دارند، بدون توجه به این‌که چه‌قدر [خوب] به بازنمایی تاریخ پرداخته‌اند، همگی جزو فیلم‌های تاریخی به شمار می‌روند.

دیوید آلدریج هم در کتاب فیلم‌های تاریخی هالیوود معتقد است فیلم‌های تاریخی «همهٔ فیلم‌هایی هستند که از ایده‌هایی دربارهٔ گذشته استفاده می‌کنند و حاوی بازتاب ایده‌هایی دربارهٔ “تاریخ” هستند.» او به عنوان شاهد، به ظرفیت روایات تخیلی غربی برای به تصویر کشیدن و بررسی تاریخ مرزهای آمریکا، با وجود گفتن مکرر داستان‌های تخیلی اشاره می‌کند. هرچند فیلم‌های تاریخی هم ساخته می‌شود که به نظر می‌رسد نسبت به دقت در جزییات تاریخی بی‌تفاوت هستند و تاریخ را جدی نمی‌گیرند.

وجه مشترک در تعاریف مختلف از فیلم‌های تاریخی توجه به گذشته است. خواه یک دهه یا چند قرن از آن گذشته باشد؛ آن‌چه مهم است این است که به قول جاناتان استابز در کتاب مقدمه انتقادی بر فیلم تاریخی: «فیلم‌های تاریخی به‌نوعی بخشی از تمرین دیرینهٔ درگیر شدن با بازنمایی‌های گذشته هستند. »

در انتخاب و معرفی فیلم‌های پیش رو نیز این بازنمایی به اندازهٔ کیفیت اثر مورد توجه قرار داشته است. بنابراین در این فهرست با فیلم‌هایی از هر کدام نگرش‌های اشاره‌شدهٔ بالا مواجهیم؛ فیلم‌هایی که گاه سعی در بازنمایی یک دورهٔ تاریخی یا نتایج سر برآورده از حوادث تاریخی دارند یا آن‌هایی که ویژگی‌ها و شرایط مربوط به دوره‌ای را دستاویز روایت‌هایی از جنسی دیگر می‌کنند. آن‌چه در همهٔ این آثار به‌نوعی مشترک است، نحوهٔ نگاه به گذشته و بازتاب آن برای مخاطب امروز است.