آرشیو مطالبشماره ۳۴نقد فیلم

جدال آرام سیاست و کمدی

نقد «جوجه‌تیغی»

موریل باربِری در رمان ظرافت جوجهتیغی (ترجمهٔ مرتضی کلانتری، نشر «آگه») مواجههٔ جالبی با این حیوان دارد: «از بیرون پوشیده از خار، یک قلعهٔ واقعی نفوذناپذیر ولی احساسم به من می‌گوید که از درون او به همان اندازهٔ جوجه‌تیغی ظریف است، حیوان کوچک بی‌حال، به‌شدت گوشه‌گیر و بی‌اندازه ظریف…» اما مواجهه با فیلم جوجهتیغی نخستین ساختهٔ مستانه مهاجر کاری دشوار است. مهاجر از تدوینگران باتجربهٔ سینما است که تدوین فیلم‌هایی بیش‌تر جدی از سینمای ایران را در کارنامه دارد. او در گام اول فیلم‌سازی به سراغ کارگردانی یک کمدی رفته؛ ژانری که به‌خصوص در سال‌های اخیر شمایل و انتظارهای خاصی را برای مخاطبان خود تعریف کرده است.

چنان‌چه تماشاگر امروز فیلم‌های کمدی ایرانی بر اساس تیزر، پوستر و فهرست بازیگران به تماشای جوجهتیغی برود، انتظارش در بیش‌تر دقایق فیلم برآورده نمی‌شود و با وجود تلاش فیلم‌ساز در کارگردانی، جوجهتیغی کمدی موفقی به لحاظ خنداندن تماشاگر نیست. اما از سوی دیگر به نظر می‌رسد مهاجر قصد داشته از قالب کمدی به قصد تلطیف بیان گزاره‌ای سیاسی و البته همچنان مسأله‌دار در سپهر سیاسی کشور استفاده کند که در این امر تا حدی موفق بوده اما دوگانگی بین سیاست و سینمای کمدی، جوجهتیغی را از بیانی بدون لکنت باز داشته است.

موضوع رییس‌جمهور شدن یک زن در ایران همچنان مورد بحث است. این مسأله در فضایی طبیعی می‌توانست سوژهٔ خوبی برای فیلمی جدی یا حتی یک کمدی سیاسی باشد اما در زمانهٔ حاضر نگاه مخاطبان و متولیان امور هر دو جدی‌تر و خط‌کشی‌شده‌تر از آن است که راه به بیان بی‌دردسر چنین موضوعی بدهد. کمدی‌های سیاسی دیگری همچون مارموز (کمال تبریزی، 1396) و چپ راست (حامد محمدی، 1398) نیز که تمرکز بر بیان کمیک تندروی‌های جناحی داشتند، به دلایلی از جمله اغراق بیش از حد و اجبار به دور شدن از فضای واقعی، نسبت به کمدی‌های سرراست و غیرسیاسی رقیب، در گیشه و جذب مخاطبان موفق نبوده‌اند.

جوجه‌تیغی طرح مسألهٔ رییس‌جمهور شدن یک زن را در بستری کمیک به هدف یکی از شخصیت‌های اصلی فیلم بدل کرده و در ترکیب و تزیین با خواسته‌های دو شخصیت اصلی دیگر فیلم، به شکلی ارائه کرده تا از جدیت ماهوی آن کاسته شود و فیلم امکان نمایش بدون مشکل داشته باشد؛ اما این استراتژی به کلیت فضای کمدی فیلم ضربه زده چون ترکیب سه ماجرای اصلی و موازی فیلم در عمل موفق از کار درنیامده و طراحی و پرداخت دم دستی دارد.

نوشته های مشابه

تیزر فیلم از کانال آپارات «سینماتیکت»

نمایش بیشتر

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

دکمه بازگشت به بالا