اخلاق کاری استیون سودربرگ آن قدر افسانهایست که حتی یک شوخی معروف دربارهاش وجود دارد. رفقایش میگویند: «در همین چند ثانیهای که دربارهاش حرف میزنیم، او یک فیلم دیگر ساخته.»
کارنامهٔ سودربرگ 62ساله امسال با نمایش دو فیلم اخیرش حضور و کیف سیاه در یک سال به عدد 38 رسید و امسال به یکی از پربارترین سالهای حرفهایاش بود. او این دو اثر را طی تنها هفت هفته کارگردانی کرد و به نظر میرسد همچنان همان سودربرگی است که جهان سینما به عنوان یکی از تجربهگراترین فیلمسازان معاصر آمریکا به خود دیده. بنمایهٔ جهان سینمایی سودربرگ را نه مفاهیم و زیرمتن داستانها که نگاه به فرم و زبان مناسب روایت هر داستان تشکیل میدهد. اساساً به همین دلیل هم هست که او همچنان و با وسواس بخش عمدهٔ وظایف مرتبط با ساخت فیلمهایش را خود به عهده دارد.
در حضور و کیف سیاه همچون بسیاری از فیلمهای سودربرگ نام پیتر اندروز به عنوان مدیر فیلمبرداری و ماریآن برنارد به عنوان تدوینگر دیده میشود و شاید بدانید که سودربرگ برای عدم تکرار نام خودش در عنوانبندی از این دو نام جعلی استفاده میکند! خودش سال 2023 در گفتوگویی توضیح داد: «دلیل اصلی این که خودم فیلمبرداری میکنم، به استعدادم ربطی ندارد. همهاش از تجربههای پشت صحنهام آمده. دلم میخواست با بازیگرها رابطهٔ نزدیکتری داشته باشم. میخواستم سرعت حرکت صحنهها دست خودم باشد. نمیتوانستم این کنترل را به دیگری بسپارم یا تقسیمش کنم.»
علت اصرار سودربرگ بر انجام فرآیند مدیریت فیلمبرداری و تدوین به عنوان دو امر تکمیلکنندهٔ کارگردانی را باید در حساسیت شدید او نسبت به زیباییشناسی فیلمهایش دانست. او به جای آن که به کسی دیگر توضیح دهد که از نور و زاویهٔ یک نما یا قطعهای یک سکانس چه میخواهد، تا جایی که بتواند، خودش دست به کار میشود. از رویکرد فنی سودربرگ در ساخت فیلمهایش میتوان رهیافتی به زبان مشترک فیلمهایش پیدا کرد.
حضور و کیف سیاه که فیلمنامهنویس مشترکی به نام دیوید کُپ دارند نیز با تمرکز بر فرم و زبان بصری، به جای آن که صرفاً داستانگو باشند، تجربهای حسی، ذهنی و مفهومی را نیز برای تماشاگر رقم میزنند. اگرچه این دو اثر در دو ژانر متفاوت ساخته شده و از نظر موضوع و سبک ساخت متفاوتند اما اشتراکهای زیباییشناسی جالبی دارند که آنها را به مثابه دو قطعه از یک پازل مفهومی در ذهن سودربرگ به هم پیوند میزند.
ویدئو از کانال آپارات «آوای فاخته«
ویدئو از کانال آپارات «Aparatgram»