امرالد لیلی فنل بازیگر و کارگردان انگلیسی است که در سال ۲۰۲۰ اولین فیلم خود را به نام زن جوان آتیهدار که فیلمی فمنیستی بود جلوی دوربین برد. او برای این فیلم اسکار بهترین فیلم غیراقتباسی را کسب کرد. فنل یک جایزه اسکار و دو جایزه بفتا گرفته و نامزد دریافت سه جایزه امی بوده است.
فنل از نشان دادن جنبههای اروتیک و شهوترانی میان مرد و زن در فیلمهایش هیچ ترسی ندارد. او اینبار مخاطب را با فیلمی با ژانر روانشناختی روبهرو میکند. فنل اینبار از طریق علم روانشناسی فیلم خود را غنیتر کرده و تأثیر بهسزایی روی مخاطبان خود گذاشته است. اینبار او با انتقال دادن حس شخصیتهایش به مخاطب باعث نوآوری جدیدی در فیلمش شده است. آسیبهای روانی درسینمای جهان در فیلمها در ژانر روانشناسی رو به افزایش است. روانشناسی به عنوان یک علم، تأثیر زیادی روی فیلمسازی و سینمای جهان داشته است. از طریق این علم کارگردانان میتوانند به موضوعهای زیادی بپردازند. فیلم روانی هیچکاک (۱۹۶۰) بهترین فیلم او در زمینه روانشناسی است و از آن پس روانشناسی نقش پررنگی در سینما پیدا کرد.
سالتبرن از فهرست بهترین فیلمهای ژانر تریلر و روانشناختی سال ۲۰۲۳ است؛ داستان هیپنوتیزمی و میخکوبکننده دو پسر از دانشگاه آکسفورد به نام اولیور که شخصیتی بسیار درونگرا و خجالتی دارد، و فلیکس پسری نامتعادل، ثروتمند و محبوب همه. سالتبرن داستان دوستی، خشم و انتقام است. در سال ۲۰۰۶ الیور وارد دانشگاه آکسفورد میشود. الیور با فلیکس کتن دانشجوی محبوب و از خانواده مرفه انگلیسی دوست میشود. شخصیت الیور آرام و درونگرا است. فلیکس پسری پرشور و هیجان و جذاب و ثروتمند که هر دختر و پسری آرزوی داشتن او را دارند. الیور برای ارتباط برقرار کردن با فلیکس دچار نوعی وحشت است. او به خاطر داشتن ضعف و نداشتن اعتمادبهنفس دچار اضطراب شدید میشود و برای اینکه فلیکس را به خود جلب کند در مورد سوءمصرف مواد و مشکلات روانی والدینش با او درددل میکند. وقتی فلیکس از مرگ ناگهانی پدر الیور با خبر میشود، سعی میکند به او دلداری بدهد و به این خاطر او را دعوت میکند که تابستان ۲۰۰۷ را در ملک خانوادگیاش «سالتبرن» بگذراند.
داستان از اینجا شروع میشود. الیور به خاطر داشتن شخصیت آراماش، بهسرعت اعتماد خانواده فلیکس را به دست میآورد و علاقه فلیکس نیز به او بیشتر میشود. تا اینکه الیور آرامآرام آن شخصیت شیطانی و مرموز خود را به ببینده نشان میدهد.
سالتبرن به دلیل صحنهپردازی کلاسیکی که دارد، ما را به دورانهای گذشته میبرد. بری کیوگن پس از بازی هیجانانگیز و روانپریشانه در فیلم کشتن گوزن مقدس (یورگوس لانتیموس، ۲۰۱۷) بسیار مورد توجه قرار گرفت. اینبار در سالتبرن با شخصیت روانپریشی به نام الیور، با بازی او روبهرو هستیم. شخصیتی بهظاهر طبیعی که هیچ نشانهای از دیوانگی و جنون در آن وجود ندارد. هیچکس نمیتواند تصور کند که پشت ظاهر آرام و معصوم الیور یک بیمار خودشیفته و روانرنجور وجود دارد که دروغهای زیادی برای رسیدن به منافع خود میگوید، نوعی دروغگویی بیمارگونه. پس از این، او خود را در لباسی دیگر جا میزند و سعی میکند اینگونه عقدههای حقارت خود را بپوشاند.
دروغگویی یکی از ویژگیهای مشترک و رایج تعاملات اجتماعی بین انسانهاست. الیور به صورت بیمارگونهای از دروغ برای لذت و منافع خود استفاده میکند. مثل اختلال شخصیتی ضداجتماعی و اختلالهای ساختگی که در این حالت، فرد تمایل غیرقابل کنترل برای روابط بینفردی و چالشهای قابل توجه دارد.
در روانشناسی، دروغگویی نوعی رفتار غیرقابل اعتماد است و اغلب با ترس از مشکلات و نتایج ناخوشایند مرتبط است. عوامل دیگری مانند عدم اعتماد به دیگران، ترس از رد شدن و نیاز به تحکم و قدرت نیز میتواند به دروغگویی منجر شود. بیشتر افراد برای رسیدن به منافع خود دروغ میگویند.
دکتر رابرت فلدمن، استاد روانشناسی دانشگاه امهرست ماساچوست، در مورد دلایل دروغگویی معتقد است که دروغ گفتن روشی بسیار موثر در ارتباطات اجتماعی است. اکثر افراد انتظار ندارند حقیقت را بشنوند، اما انتظار شنیدن دروغ را دارند. به همین دلیل احتمال اینکه دروغ را باور کنند بالاست.
جمله معروفی از زیگموند فروید در ارتباط با دروغ گفتن وجود دارد با این مضمون که «آن کس که برای دیدن چشم و برای شنیدن گوش دارد، میتواند بپذیرد که هیچ بشری نمیتواند رازی را مخفی نگه دارد. اگر لبانش خاموشاند،با سر انگشتانش سخن میگوید و خیانت از سراپای او میبارد.»
خودشیفتهها اغلب از فریبهای مختلفی استفاده میکنند تا به آنچه میخواهند برسند. و به این خاطر دروغهای متداولی میگویند. از آنجایی که در اعماق وجود، خود را شایسته نمیدانند، برای موفقیت به نقشهکشی و دروغ متوسل میشوند. الیور از طریق چهرهای مهربان و درونی آسیبدیده با تکتک اعضای خانواده فلیکس ارتباط برقرار میکند و از آسیبهای آنان علیه خودشان استفاده میکند؛ تا جایی که تمامی اموال خانواده را تصاحب کند! یوگاناندا، گوروی مشهور هندی میگوید: «بعضی افراد سعی میکنند با بریدن سر دیگران قد بلند داشته باشند.»