مسعود کیمیایی در خائن‌کشی تک‌افتادگی و فاصله‌اش از سینمای امروز ایران را مؤکد می‌کند. با نزدیک به شصت سال فعالیت پرثمر و پایمردی مثال‌زدنی در وفاداری به خویشتن و تسلیم نشدن به سلایق موسمی، کیمیایی در آخرین ساخته‌اش تنهاتر از همیشه است. پیشنهادی تازه برای سینمایی که در این سال‌ها در میانهٔ کمدی عامه‌پسند، فیلم‌های سفارشی ارگانی و درام‌های افسردهٔ اجتماعی دست‌وپا زده است. سینمایی با مردان و زنانی بی‌جهت خوش‌حال یا بی‌دلیل غمگین [فرقی نمی‌کند]، که دو روی یک سکه را به نمایش می‌گذارند و بودجه‌های کلانش هم با گشاده‌دستی صرف تولید فیلم‌هایی می‌شود که فاخر بودن را در روایت‌های ایدئولوژیک بی‌روح با هزینه‌های کلان تولید خلاصه کرده‌اند. در عصری که درک بصری و قریحهٔ سینمایی حکم کیمیا را دارد و آرمان و عقیده متاعی است برای فروش جنسی بدساخت و بنجل، و از سوی دیگر سلیقهٔ مردم به نمایش رقص مردان و شوخی‌های گل‌درشت جنسی تخفیف داده شده، فیلم آخر کیمیایی از آن دَم‌هایی است که باید غنیمت شمرده شود.
خوش‌بختانه فیلم‌ساز تاریخ‌ساز سینمای ایران در گذر از هشتاد‌سالگی همچنان سر پرشوری دارد و سیمایی از مردان و زنانِ پاک‌باخته‌ای ترسیم می‌کند که شبیه زندگی روزمره نیستند چون از دل واقع‌گرایی چرک و تخت سینمای امروز ایران بیرون نمی‌آیند. خائن‌کشی در نسبتی که با سیاست برقرار می‌کند، راه معمول فیلم‌هایی را نمی‌رود که از حرف‌هایی که در اتوبوس و تاکسی شنیده می‌شود ارتزاق می‌کنند. این فیلم مسعود کیمیایی دنباله‌رو هیچ جریان و دسته و جماعت خاص و عامی نیست. قرار نیست از موضوع‌های ملتهب سیاسی و اجتماعی این سال‌ها بهره بگیرد تا در نهایت همان چیزی را بگوید که در بهترین حالت تماشاگر پیش از تماشای فیلم هم از آن آگاه است.
فیلم کیمیایی، در روایت و چیدمان تصاویر، به ورق زدن آلبومی قدیمی می‌ماند که صفحاتش با سلیقه و ظرافت کنار هم قرار گرفته‌اند. روایتی در بستری تاریخی که با تفسیر شخصی فیلم‌ساز همراه شده است؛ فیلم‌سازی که می‌داند اثر سینمایی روزنامه و کتاب تاریخی نیست و تازه چه کسی می‌تواند بگوید که آن‌چه در روزنامه‌ها و کتاب‌ها آمده نعل‌به‌نعل واقعیت است؟
همه از علاقهٔ کیمیایی به دکتر مصدق اطلاع دارند. در خائن‌کشی فرصتی فراهم شده تا فیلم‌ساز به سال‌های ابتدایی دههٔ 1330 برود، به دوران نخست‌وزیری رهبر جبههٔ ملی و دوران ملی شدن نفت. آن‌چه در فیلم می‌بینیم اما نه یک روایت تاریخی که روایتی سینمایی همراه با تأویل مؤلف از تاریخ و شخصیت‌های تاریخی است.
ویدئو از کانال آپارات «سینماتیکت»
