این روزها بار دیگر دادگاه الکسی ناوالنی، مخالف دولت روسیه، بر سر زبانهاست. او را از زندان به دادگاه آوردند تا در برابر اتهامهای تازه از خود دفاع کند و سرانجام پس از پایان سومین دادگاه، مجموعاً محکوم به نوزده سال حبس شد. اما وقتی ناوالنی در مراسم اسکار جایزهٔ بهترین مستند را گرفت، چندان جای تعجب نبود چون مدتیست شبکهٔ سیانان از حوزهٔ گزارشها و تحلیلهای خبری عبور کرده و از طریق بخش زیرمجموعهٔ خود با عنوان «سیانان فیلمز» به مستندسازی روی آورده است. این فیلم مستند خستهکنندهای دربارهٔ زندگی ناوالنی – که نامزد جدی اما ناکام ریاستجمهوری مخالف دولت روسیه بوده – نیست بلکه فیلمی هیجانانگیز دربارهٔ بخش مهم و پرسروصدایی از زندگی اوست که شهرتی جهانی دارد: ترور شیمیایی او از طریق سمی به نام «نوویچاک».
در ابتدای فیلم که در واقع از آخر ماجرا شروع میشود، کارگردان از ناوالنی که جلوی دوربین نشسته، میپرسد پس از مرگش مایل است چه پیغامی برای مردم روسیه باقی بگذارد؟ ناوالنی میگوید: «مگر فیلمی در مورد مرگ من میسازید؟ نه، این سؤال را بگذار برای فیلم بعدی خستهکنندهای که بعد از مرگم پخش خواهد شد!» فصل بعدی با یک هلیشات از جنگل زیبایی با درختان کاج پوشیده از برف و صدای ناوالنی همراه است که به زبان روسی میگوید: «من ناوالنی هستم، فعلاً در آلمان هستم؛ اما نه به انتخاب خودم. من به اینجا آورده شدم چون تقریباً به قتل رسیده بودم. آنها دلخورند چون میخواستند مرا بکشند اما زنده ماندم. حالا هم به زندان تهدیدم میکنند. احتمالاً پوتین پلاکارد بزرگی بر سردر کرملین نصب کرده و رویش نوشته: “الکسی، خواهش میکنم برنگرد. تحت هیچ شرایطی به خانه برنگرد.” برای همین بلافاصله بلیت هواپیمایم را آنلاین خریدم. پس روز یکشنبه 21 ژانویهٔ 2021 در مسکو خواهم بود.»
ناوالنی در قطار مشغول یک بازی در گوشیاش است. بعد به فرودگاه میرود. هنگام ورود به هواپیما، خبرنگاران و دیگر مسافران با دوربین و گوشی شروع به فیلمبرداری از او میکنند. ناوالنی با طنزی خاص و حاضرجوابی پاسخ میدهد. خبرنگاری میپرسد: «آیا هنگام بازگشت به سرزمین مادری احساس یک قهرمان را دارید؟»
ناوالنی: «من یک شهروند ساده هستم که حق بازگشت به وطن را دارد.»
خبرنگار دیگری میپرسد: «نمیترسید؟»
ناوالنی: «من عالی هستم، در بهترین لحظه طی پنج ماه اخیر.»
سؤال آخر: «در مسکو چه چیزی انتظار شما را میکشد؟»
ناوالنی: «یک هوای فوقالعاده، حدود منفی 23 در انتظارم است. همچنین انتظار یک حس خوب بازگشت به شهرم را دارم. حالا بنشینید و کمربندهای پرواز را ببندید، وگرنه هرگز به مسکو نخواهیم رسید!»