برف نو، برف نو سلام!
پروندهٔ یک فیلم: «برادران لیلا»
سومین ساختهٔ سینمایی سعید روستایی پس از حاشیه‌ها و کشمکش‌های فراوان، از جنجال نمایش در جشنوارهٔ کن تا مقاومت در برابر حذف سکانس‌ها و دیالوگ‌هایی، در نهایت اجازهٔ اکران عمومی در داخل کشور نیافت و البته بلافاصله پس از اکران آنلاین در خارج از کشور، نسخهٔ اینترنتی فیلم در سطحی گسترده دیده شد. با هر نقد و نظری دربارهٔ «برادران لیلا» باید قبول کرد که این شاید بحث‌برانگیزترین فیلم سینمای ایران در سال‌های اخیر بوده و در فضای راکد سینمای ایران موجی از انرژی و واکنش ایجاد کرده که اگر تدبیری در کار بود می‌شد این رونق را سهم سالن‌های خالی و گیشهٔ فقیر داخلی کرد.
در فضای مجازی یادداشت‌هایی خواندم که برادران لیلا را به عنوان یک فیلم سیاسی حلاجی کرده و برای هر یک از شخصیت‌های اصلی و فرعی مابه‌ازا‌هایی در جامعهٔ فعلی ما تراشیده بودند. البته به خودی خود این جور نگاه سیاست‌زده و دایی‌جان ناپلئونی اشکالی ندارد. چون باید بپذیریم که جامعهٔ ما به‌شدت سیاست‌زده شده و باید بدانیم که فیلم سیاسی از زاویهٔ ژانر، تعریف دیگری دارد و این فیلم با توجه به آن معیارها به هیچ وجه سیاسی نیست. از طرفی می‌دانیم یک اثر هنری به‌ویژه سینمایی باید ظرفیت و امکانات لازم برای تبدیل شدن به منشوری از سلیقه‌ها و گرایش‌های مختلف فکری را داشته باشد تا مقبول طبع همگان واقع شود. زمانی که اجاره‌نشین‌های مهرجویی بر پرده بود، به اتفاق مسعود کیمیایی برای دیدنش راهی سینما صحرا شدیم که فاصلهٔ کمی با خانهٔ پدری کیمیایی داشت. مدیر سینما حسابی تحویل‌مان گرفت و ما را به بالکن ویژه راهنمایی کرد. چیزی نگذشته بود که یکی از کهنه‌کاران فیلمفارسی که شنیده بود کیمیایی در سالن است ذوق‌زده آمد و کنار او نشست. فیلم شروع شد و با نخستین سکانس، تفسیر و تعبیرتراشی آن کارگردان قدیمی هم راه افتاد و برای هر لحظهٔ فیلم معنا و تعبیر تراشید و به قول سعدی «انصاف را چندان از این مهملات به هم بافت» که نگذاشت کیمیایی راحت فیلم را ببیند. این مقدمه را گفتم تا به این‌جا برسم که هر گونه مفهوم و تعبیر باید در ذات اثر باشد وگرنه به قول سوزان سانتاگ در نوشتهٔ معروفش ضد تفسیر این جور تفسیرتراشی‌ها لذت دیدن اثر هنری را از بین می‌برد. چون اثر را در حد بیانیه‌ای چیده‌شده محدود می‌کند. برادران لیلا را می‌توان با دو عینک خوش‌بینی و بدبینی دید که خمیرمایهٔ هر دو در بطن وجود ما آدمیان هست، به‌ویژه اگر دچار حرفهٔ نامیمون نقدنویسی باشیم.
تیزر فیلم از کانال آپارات «Moviemag»