از چشم غربی

ساتیاجیت رای (2 مه 1921 - 23 آوریل 1992) یکی از برجسته‌ترین و پرافتخارترین کارگردانان سینمای هند و از بزرگ‌ترین سینماگران جهان است. او هفتاد سال عمر کرد و علاوه بر کارگردانی، فیلم‌نامه‌نویس، نویسنده، طراح، آهنگ‌ساز و ترانه‌سرا هم بود. 29 فیلم بلند و تعداد زیادی فیلم کوتاه و مستند ساخت که برخی از آن‌ها آثاری ماندگار و فراموش‌نشدنی هستند. سه‌گانهٔ آپو، شامل پاترپانچالی/ آوای جاده (1955)، آپاراجیتو (1956) و دنیای آپو (1959)، از شاهکارهای او و تاریخ سینمای جهان است. در بسیاری از جشنواره‌های سینمایی جهان جوایز زیادی به او تعلق گرفت. از جمله، هفت بار نامزد جایزهٔ خرس نقرهٔ جشنوارهٔ برلین شد که در دو سال پیاپی (1964 و 1965) این جایزه را گرفت؛ یک دهه بعد جایزهٔ شیر طلای جشنوارهٔ ونیز در 1956 را برای آپاراجیتو و در 1982 جایزهٔ افتخاری همین جشنواره را گرفت. در 1979نیز جایزهٔ افتخاری جشنوارهٔ بین‌المللی فیلم مسکو به او اهدا شد؛ 36 بار برندهٔ جایزهٔ ملی فیلم از دولت هند شد و دکترای افتخاری دانشگاه آکسفورد را دریافت کرد (دومین سینماگر پس از چارلی چاپلین بود که این دکترا به او داده شد)؛ بالاترین نشان هنری دولت هند به او تعلق گرفت؛ در 1987 نشان لژیون دونور را از دست رییس‌جمهور فرانسه دریافت کرد و سال 1992 در مراسم شصت‌وچهارمین دورهٔ اسکار، جایزهٔ اسکار افتخاری دستاورد یک عمر به او اهدا شد. افزون بر آن، بر اساس رأی‌گیری مجلهٔ «سایت اند ساند» از منتقدان فیلم در 1992 رای در ردهٔ هفتمِ ده کارگردان برتر و در رأی‌گیری سال 2002 همین نشریه در رتبهٔ بیست‌ودوم قرار گرفت.