مهران آرین

معجزه‌گر

رفعت هاشم‌پور (1400-1310)

14 اسفند 1400

استاد ایرج رضایی، سال‌ها پیش، در یادداشتی که برای تحلیل دوبلهٔ روز واقعه به مدیریت ژرژ پطرسی نوشته بود، ضمن تمجید از کلیت دوبلهٔ آن، اشاره‌ای داشت به صدای منتخب یکی از شخصیت‌ها و نوشته بود که ای کاش به جای آن صدا و گوینده از صدا و حضور بانو رفعت هاشم‌پور استفاده می‌شد، چرا که به تعبیر او صدایش «همه فریادی مهارشده» است: توصیفی کامل و زیبا از جنس صدای فوق‌العاده خاص بانو.

تصور این که زنده‌یاد هاشم‌پور مجبور شده دو بار - اولی به مدیریت علی کسمایی و دومی به مدیریت ایرج رضایی - آن همه بالا پایین احساسی (emotional roller-coaster) و استیصال و بن‌بست‌ها و تنگناهای روحی و روانی باربارا گراهام با اجرای اسکاری سوزان هیوارد در میخواهم زنده بمانم را این گونه هم‌دلانه و توأم با هم‌نوایی عاطفی و معرفتی - فراتر از واژهٔ ناقص حرفه‌ای - از کار دربیاورد، به‌نوعی، خودِ او را هم در جایگاه مشابهی چون شخصیت اصلی فیلم قرار داده است. صدای قوی و تیز هاشم‌پور در این‌جا فقط جلوهٔ همیشگی دردآلودگی را ندارد. هم مثل صحنهٔ دعوای خانگی با همسر یا رویارویی با خبرنگاران، فریاد خشم‌آلود دارد؛ هم مانند صحنهٔ دادگاه یا ملاقات با فرزندش، عاجزانه و ملتمسانه است و هم نظیر صحنهٔ مهمانی یا بازجویی پلیس، شیطان و لج‌باز و کودک‌صفت. طبعاً شاید بخشی از این اجرای حماسی دوبلور از بازی شگرف بازیگر بیاید اما کافی‌ست گویندهٔ تراز اول دیگری مثلاً ملکهٔ دوبلهٔ ایران، ژاله کاظمی، را به جای او تصور کنیم که در این صورت احتمالاً با صدای ذاتاً شیرین و همدلی‌برانگیز کاظمی، احساسات متناقضی را که اکنون نسبت به بی‌گناهی و قربانی بودن او داریم نمی‌داشتیم. آن فریاد‌های گاه حقیقتاً گوش‌خراش و منقلب‌کننده باید از صدایی تندوتیز بیاید و آن صوت اغواگرانه باید هوس‌ها و خواسته‌های پیچیدهٔ زن را بازتاب دهد که می‌دهد.

آن زمان البته به جهت جدی و حرفه‌ای بودن دوبله‌ها از گویندگان بسیاری برای تست دعوت می‌شده و می‌توان تصور کرد که مدیر دوبلاژی چون علی کسمایی - به تعبیری «پدر دوبلهٔ ایران» - از چند نفر و از جمله ژاله کاظمی برای آزمایش دعوت کرده باشد. نکته این‌جاست که معمولاً تشخیص مدیر دوبلاژِ نخستین جلوه‌های ستاره‌های آن زمانِ سینمای جهان، حیاتی قلمداد می‌شده به گونه‌ای که در صورت موفقیت فیلم، آن دوبلور و صدایش روی آن بازیگر تثبیت و بقیه کم‌تر حاضر به ریسکِ تغییر گوینده می‌شدند. با میخواهم زنده بمانم بانو هاشم‌پور دوبلور ثابت سوزان هیوارد شد که اگر حتی بشود سایر نقش‌های این بازیگر را با گویندگان دیگری تصور کرد، این نقش و این شخصیت را هرگز نمی‌توان.

ادامه مطلب در ماهنامه
0 0 votes
Article Rating
Subscribe
Notify of
guest
0 Comments
Inline Feedbacks
View all comments
© ۱۴۰۰ فیلم امروز
ماهنامه سینمایی فیلم امروز با اتکا به پشتوانه ای ۴۰ ساله، همراه با آغاز قرن جدید شروع به کار کرد.