نوبت عاشقی
پروندهٔ فیلم «آتابای»
1) آتابای نه‌تنها در کارنامۀ سازنده‌اش غافل‌گیرکننده و تحسین‌برانگیز است بلکه در یکی‌دو دهۀ اخیر سینمای ایران هم جایگاه شایسته‌ای دارد و احتمالاً در گذر زمان نیز بتواند به فهرست انتخاب‌های عمر منتقدان راه یابد. فیلمی که با جسارت، کمال‌گرایی و اهمیت به جزییات ساخته شده است. از آن آثاری شده که به قول ترومن کاپوتی «تا به حال هیچ‌وقت به این اندازه به آن‌چه که می خواستم به آن برسم نزدیک نشده‌ام».
2) وقتی فیلم در سی‌وهشتمین جشنوارۀ فیلم فجر به نمایش درآمد، شگفتی‌برانگیز شد و در چند رشته از جمله موسیقی و فیلم‌برداری و کارگردانی و بهترین فیلم کاندیدای دریافت جایزه شد اما بر خلاف انتظار، جایزه‌ای به آتابای ندادند تا احیاناً حامل پیامی رسمی به سینمای روشنفکری باشند! در عوض و مثل بیشتر سال‌ها که نظر منتقدان با داوران جشنواره متفاوت بوده، آتابای به عنوان فیلم برگزیدۀ منتقدان و نویسندگان ماهنامۀ «فیلم» برگزیده شد.
3) همان سال در پایان یادداشتم دربارۀ فیلم برگزیده‌ام نوشتم: «وقتی آتابای را دیدم، پس از سال‌ها دچار شوق پیاده‌روی در تنهایی و مزمزه کردن لحظه‌های فیلم شدم؛ که آخرین بار پس از تماشای دربارۀ الی... تجربه‌اش کرده بودم. و مشتاقانه امیدوارم یکی از فیلم‌های نوروز سال بعد باشد تا پس از مدتی کوتاه دوباره ببینمش.» و از همان موقع قرار شد پرونده‌ای دربارۀ فیلم تهیه کنم، در حالی که کرونا تا همان حوالی رسیده بود و خبر نداشتیم. و بعد دو سالی دچارش شدیم و تعطیلی درازمدت سینماها و فیلم‌هایی که پشت درهای بسته ماندند و برخی به اکران آنلاین رضایت دادند. ولی آتابای از جنس پردۀ نقره‌ای بود و نیکی کریمی که خودش تهیه‌کنندۀ فیلم هم هست، صبوری کرد تا مجالی برای آن گونه نمایشی که سزاوار فیلم است فراهم شود. و خوش‌بختانه بالأخره کرونا فروکش کرد و کاش مثل گودزیلا در دریا پنهان نشده باشد!
4) الان که این مقدمه را می‌نویسم، چند روز مانده به آخر پاییز. همان زمانی که جوجه‌ها را می‌شمارند. آتابای در چنین زمانی، خوش‌اقبال و رو به جلو، هم با بازتاب‌های مثبت منتقدان و نویسندگان سینمایی روبه‌رو شده و هم توانسته تحسین و همراهی تماشاگران را به دست آورد. این پرونده می‌توانست نقدهای بیش‌تری داشته باشد اگر با هشدارهای مکرر کمبود جا روبه‌رو نبود. دوست داشتم محض رعایت تنوع نظر همیشگی در پرونده‌های فیلم‌ها در گذشته، لااقل یک نقد منفی هم داشته باشیم اما نشد! و یادمان باشد که «تنها عشق نجات‌مان خواهد داد».